'...we kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt'
Al lang heeft deze uitspraak van Albert Einstein mij het inzicht gegund om (werk)problemen niet zozeer met een logische denkwijze op te lossen, maar met creatief denken. Uit ervaring weet ik dat creatief doen bij mij amper wordt gerealiseerd door diep logisch denken, maar door iets dat mij aanzet tot spelen.
Foto: divergeer fase : de 'vraag-stoelendans' .
'Aanzetten tot spelen' klinkt simpel, maar 'spelen' is de meesten van ons afgenomen, toen de basisschool -vanaf groep 3 -in het vizier kwam. Het onderwijssysteem heeft mij toen, zeg maar, vakkundig geleerd afscheid te nemen van 'spelen' en omgetoverd tot een rationeel wezen, die juiste antwoorden moest geven, i.p.v. interessante antwoorden. Ik was, net als vele anderen, verworden tot een omdat' - mens en functioneerde terminaal serieus. De term is niet van mezelf, maar zegt wel wat het is.
Foto:'aanzetten tot spelen', om te associëren.
Ik heb o.a. veel geoefend met polarity thinking om dat 'spelen' te hervinden en als facilitator kan ik gelukkig weer spelen met spelen. Wat mij drijft is anderen (ook weer) aan te zetten tot dat spelen en creatief te doen. Creativiteit is nl. misschien wel de belangrijkste vaardigheid die de huidige tijd vraagt om problemen op te lossen.
Foto: bij meerdaagse trainingen laat ik teams soms een tent opzetten: voor de samenwerking, de sociale veiligheid, ter ontspanning, om te lachen én om te oefenen in weer samen 'spelen'.
De kop boven deze pagina heet: creatief denken...wat is dat?
Creatief denken is feitelijk niet anders, dan iets van je gedrag uit de kindertijd terugvinden. Je gedragen als een kind houdt in dat je (weer) verwondering en nieuwsgierigheid voelt en dat jij je aanzet tot vragen als waarom? en waarom niet? Creativiteit gaat om het inzetten van je verbeelding en het verbinden van nieuwe contexten -je EUREKA moment-.
De Franse psycholoog J.P. Guilford beschreef het iets ingewikkelder en noemde creatief denken een combinatie van divergent en convergent denken. Divergent betekent dan het vermogen benutten om verschillende ideeën te bedenken voor een nieuw product, of nieuwe werkwijze. Convergent betekent dan zoiets als een systematische aanpak inzetten om tot creatieve oplossingen te komen.
Werken met post-its; altijd een doeltreffende werkvorm bij divergeren. De kunst is dat je er iets betekenisvol mee doet bij convergeren.
Zo zie je maar weer: uit elke hoek kan creativiteit-in teams komen én met heel weinig middelen. NB. Dit is een geleende foto.